Altunizade Köşkü
İstanbul ili Üsküdar ilçesi, Altunizâde’de bulunan bu köşk, Altunizâde İsmail Zühdi Paşa tarafından 1868’de yaptırılmıştır. Altunizâde İsmail Zühdi Paşa, bugünkü Milli Eğitim Bakanlığı Validebağ Prevantoryumu içerisinde harem ve selamlık bölümlerinden meydana gelen bir köşk yaptırmıştı. İlk Altunizade Köşkü olan bu köşkün güzelliğini duyan Sultan Abdülaziz Paşa’yı huzuruna çağırarak köşkün kendisine verilmesini ima etmiştir. İsmail Zühdi Paşa da padişahın isteği üzerine köşkü Ona vermiştir. Bundan sonra da Altunizâde Camisi’nin karşısında yeni bir köşk yaptırmıştır. Yeni yapılan köşkün bezeme ve dış görünümü yönünden dikkati çeken bir güzelliği yoktur. Ancak ilk köşkün içerisinde uyguladığı bezeme ve süslemeleri burada da tekrarlamıştır.
Köşkün on sekiz odası, üç salonu, altı sandık odası ve altı helâsı vardır. Bodrum katında iki mutfak bulunmaktadır. Bunun üzerinde biri alçak tavanlı, ikisi yüksek tavanlı olmak üzere üç katlı bir yapıdır. Yapının arazi konumundan ötürü ön cephede yüksekliği 18 m., arka cephede de 16 m. dir. Üst kat salonunun tavanı bir İtalyan ressam tarafından alçı üzerine yapılmış yağlı boya resimlerle süslenmiştir. Ayrıca diğer odaların tavan bezemeleri, merdiven korkulukları da Osmanlı ahşap oyma sanatını yansıtmaktadır.
Köşkün bahçesi içerisinde beş havuzu bulunmakta olup, bunlardan birinin içerisinde kayıkla gezilecek kadar büyüktü. Havuzun ortasına da bir küçük adacık yapılmıştı.
1.Dünya Savaşı sonlarında İstanbul işgal altında iken Anadolu’ya kaçırılan silahlar bir süre burada gizlenmişti. Köşk 1987 yılında İsmail Zühdi Paşa’nın varisleri tarafından STFA Firmasına satılmış, 1988 yılında yeniden yapılmak üzere yıkılmıştır.
Öztek Mimarlık tarafından restorasyonu yapılan bina hakkında firmanın web sitesinde de şunlar yazar;Rivayete göre Paşa bu yapıdan önce, o zaman sahibi bulunduğu Milli Eğitim Bakanlığı Validebağ Prevantoryumu arazisi içinde kendisi için bir köşk daha yaptırmıştır. İlk köşkün dış cephesi oldukça bezemelidir. Bu güzelliğin övgüsünü duyan Abdülaziz, İsmail Zühtü Paşa’yı huzuruna çağırarak ima yoluyla bu köşkün kendisine verilmesini ister. Padişahın isteğine boyun eğen İsmail Zühtü Paşa bu güzel köşk elinden gidince Altunizede Camisi’nin karşısında yeni bir köşk yaptırır. Altunizade Köşkü denilen bu köşkün dış cephesi önceki köşkün tersine oldukça sadedir. Paşa, elinden alınan ilk köşkün dış cephesinde gösterdiği özeni, bu kez yeni köşkün iç bezemelerinde gösterir. Köşkün dış cephesi bezemesizdir.
Eşi Piraye Hanım’la birlikte Nazım Hikmet, Ressam Fikret Mualla gibi ünlüler köşkte yaşamıştır. Bir dönem Yeni Adam Gazetesi yönetim yeri olarak kullanılan köşkte ressam Muazzez Bey Karagöz oynatır, Arif Dino çocuklara resim dersi verirmiş. Gazi Terbiye Enstitüsü öğrencileri tiyatro oyunları sergilemiş, 1935’te kurulan Altınyurt Spor klubu ilk tiyatro gösterisini köşkün salonunda yapmıştır. Yesari Asım Arsoy gelip şarkılar söylermiş, Ortaoyuncusu Dümbüllü İsmail gösteriler yapar, Hasan Ali Yücel sık sık köşkü ziyaret edermiş.Altunizade Köşkü’nün on sekiz odası, üç salonu, altı sandık odası ve altı helası vardır. Üç yerleşim katından oluşmaktadır. En üstte depo olarak kullanılan çatı katı bulunmaktadır. Köşk 413 m2’lik bir zemin üzerine oturtulmuştur. Tüm katların toplamı yaklaşık olarak 1500m2’dir.Yapının plan şeması ana giriş aksından simetriktir. Ortada, giriş kısmında üç kollu ana merdiven bulunmaktadır. Plan tipi Orta sofalı bir plan tipinin değişime uğramış halidir. Tüm odalar ana aksın iki yanında servis merdivenlerinin bulunduğu koridorvari yan sofalara açılmaktadır. Her katta büyük odalar binanın dört köşesine yerleştirilmiştir. Aralarında daha küçük odalar ve helalar bulunmaktadır.
Yapı kurul izni alındıktan sonra inşaat amacıyla yıkılmış, 10 yıl boyunca yapımına başlanmamıştır. İsviçre Hayat Sigorta 2001 yılında binayı satın almış ve aslına uygun şekilde yeniden yaptırmıştır. Eski rölöveden yararlanılarak yeni bir restorasyon projesi hazırlanmış, inşaat sırasında eski eser bölümünün kontrolörlüğü yapılmıştır. Yıkım sırasında saklanan detaylar, rölöve ve resimlerden faydalanılarak bina aynı deytaylarla betonarme olarak yapılmış, altına bodrum katlar eklenmiştir. İç mekanlarında bulunan çok detaylı ahşap bezemeler aynen yeniden yapılırken, günümüz konfor koşullarının gerektirdiği mekanik ve elektrik tesisatı ve aletleri ekiplerin uzun çalışmaları sonucu uygun detaylar üretilerek binaya gizlenmiştir. Paşa odasında binanın özgün halinde bulunan kalemişi manzara resimleri bina yıkılırken saklanmıştır. Ancak bu resimlerin üzerine yapıldığı sıva oldukça kötü durumda olduğu için tavan resimleri aslına uygun olarak yeniden yapılmıştır.
İstanbul ili Üsküdar ilçesi, Altunizâde’de bulunan bu köşk, Altunizâde İsmail Zühdi Paşa tarafından 1868’de yaptırılmıştır. Altunizâde İsmail Zühdi Paşa, bugünkü Milli Eğitim Bakanlığı Validebağ Prevantoryumu içerisinde harem ve selamlık bölümlerinden meydana gelen bir köşk yaptırmıştı. İlk Altunizade Köşkü olan bu köşkün güzelliğini duyan Sultan Abdülaziz Paşa’yı huzuruna çağırarak köşkün kendisine verilmesini ima etmiştir. İsmail Zühdi Paşa da padişahın isteği üzerine köşkü Ona vermiştir. Bundan sonra da Altunizâde Camisi’nin karşısında yeni bir köşk yaptırmıştır. Yeni yapılan köşkün bezeme ve dış görünümü yönünden dikkati çeken bir güzelliği yoktur. Ancak ilk köşkün içerisinde uyguladığı bezeme ve süslemeleri burada da tekrarlamıştır.
Köşkün on sekiz odası, üç salonu, altı sandık odası ve altı helâsı vardır. Bodrum katında iki mutfak bulunmaktadır. Bunun üzerinde biri alçak tavanlı, ikisi yüksek tavanlı olmak üzere üç katlı bir yapıdır. Yapının arazi konumundan ötürü ön cephede yüksekliği 18 m., arka cephede de 16 m. dir. Üst kat salonunun tavanı bir İtalyan ressam tarafından alçı üzerine yapılmış yağlı boya resimlerle süslenmiştir. Ayrıca diğer odaların tavan bezemeleri, merdiven korkulukları da Osmanlı ahşap oyma sanatını yansıtmaktadır.
Köşkün bahçesi içerisinde beş havuzu bulunmakta olup, bunlardan birinin içerisinde kayıkla gezilecek kadar büyüktü. Havuzun ortasına da bir küçük adacık yapılmıştı.
1.Dünya Savaşı sonlarında İstanbul işgal altında iken Anadolu’ya kaçırılan silahlar bir süre burada gizlenmişti. Köşk 1987 yılında İsmail Zühdi Paşa’nın varisleri tarafından STFA Firmasına satılmış, 1988 yılında yeniden yapılmak üzere yıkılmıştır.
Öztek Mimarlık tarafından restorasyonu yapılan bina hakkında firmanın web sitesinde de şunlar yazar;Rivayete göre Paşa bu yapıdan önce, o zaman sahibi bulunduğu Milli Eğitim Bakanlığı Validebağ Prevantoryumu arazisi içinde kendisi için bir köşk daha yaptırmıştır. İlk köşkün dış cephesi oldukça bezemelidir. Bu güzelliğin övgüsünü duyan Abdülaziz, İsmail Zühtü Paşa’yı huzuruna çağırarak ima yoluyla bu köşkün kendisine verilmesini ister. Padişahın isteğine boyun eğen İsmail Zühtü Paşa bu güzel köşk elinden gidince Altunizede Camisi’nin karşısında yeni bir köşk yaptırır. Altunizade Köşkü denilen bu köşkün dış cephesi önceki köşkün tersine oldukça sadedir. Paşa, elinden alınan ilk köşkün dış cephesinde gösterdiği özeni, bu kez yeni köşkün iç bezemelerinde gösterir. Köşkün dış cephesi bezemesizdir.
Eşi Piraye Hanım’la birlikte Nazım Hikmet, Ressam Fikret Mualla gibi ünlüler köşkte yaşamıştır. Bir dönem Yeni Adam Gazetesi yönetim yeri olarak kullanılan köşkte ressam Muazzez Bey Karagöz oynatır, Arif Dino çocuklara resim dersi verirmiş. Gazi Terbiye Enstitüsü öğrencileri tiyatro oyunları sergilemiş, 1935’te kurulan Altınyurt Spor klubu ilk tiyatro gösterisini köşkün salonunda yapmıştır. Yesari Asım Arsoy gelip şarkılar söylermiş, Ortaoyuncusu Dümbüllü İsmail gösteriler yapar, Hasan Ali Yücel sık sık köşkü ziyaret edermiş.Altunizade Köşkü’nün on sekiz odası, üç salonu, altı sandık odası ve altı helası vardır. Üç yerleşim katından oluşmaktadır. En üstte depo olarak kullanılan çatı katı bulunmaktadır. Köşk 413 m2’lik bir zemin üzerine oturtulmuştur. Tüm katların toplamı yaklaşık olarak 1500m2’dir.Yapının plan şeması ana giriş aksından simetriktir. Ortada, giriş kısmında üç kollu ana merdiven bulunmaktadır. Plan tipi Orta sofalı bir plan tipinin değişime uğramış halidir. Tüm odalar ana aksın iki yanında servis merdivenlerinin bulunduğu koridorvari yan sofalara açılmaktadır. Her katta büyük odalar binanın dört köşesine yerleştirilmiştir. Aralarında daha küçük odalar ve helalar bulunmaktadır.
Yapı kurul izni alındıktan sonra inşaat amacıyla yıkılmış, 10 yıl boyunca yapımına başlanmamıştır. İsviçre Hayat Sigorta 2001 yılında binayı satın almış ve aslına uygun şekilde yeniden yaptırmıştır. Eski rölöveden yararlanılarak yeni bir restorasyon projesi hazırlanmış, inşaat sırasında eski eser bölümünün kontrolörlüğü yapılmıştır. Yıkım sırasında saklanan detaylar, rölöve ve resimlerden faydalanılarak bina aynı deytaylarla betonarme olarak yapılmış, altına bodrum katlar eklenmiştir. İç mekanlarında bulunan çok detaylı ahşap bezemeler aynen yeniden yapılırken, günümüz konfor koşullarının gerektirdiği mekanik ve elektrik tesisatı ve aletleri ekiplerin uzun çalışmaları sonucu uygun detaylar üretilerek binaya gizlenmiştir. Paşa odasında binanın özgün halinde bulunan kalemişi manzara resimleri bina yıkılırken saklanmıştır. Ancak bu resimlerin üzerine yapıldığı sıva oldukça kötü durumda olduğu için tavan resimleri aslına uygun olarak yeniden yapılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder